تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی، تنگ شدن تونلهایی در ستون فقرات است که حاوی اعصاب یا نخاع هستند. تنگی کانال نخاعی میتواند هر بخشی از ستون فقرات را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر در قسمت پایین کمر (تنگی کانال کمری) و گردن (تنگی کانال گردنی) شایع است که منجر به درد در قسمت پایین کمر با انتشار به پاها یا در گردن، بازوها و دستها شود. بیشتر تنگیها بخش طبیعی از روند پیری هستند و اغلب مشکلی ایجاد نمیکنند. در برخی موارد، تنگی کانال نخاعی میتواند منجر به تحریک یا فشردگی اعصاب شود. برخی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی هیچ علامتی ندارند. برخی دیگر ممکن است درد، سوزن سوزن شدن، بیحسی و ضعف عضلانی را تجربه کنند. علائم تنگی کانال نخاعی میتوانند با گذشت زمان بدتر شوند.
شایعترین علت علائم تنگی کانال نخاعی، آسیب ناشی از ساییدگی و پارگی در ستون فقرات مربوط به آرتروز است. اگرچه تنگی کانال نخاعی میتواند باعث درد شود، اما اعصاب میتوانند یاد بگیرند که با فضای تنگ شده سازگار شوند. اکثر افراد مبتلا به این بیماری میتوانند علائم خود را با مشاوره و اطلاعات صحیح به خوبی مدیریت کنند. در برخی موارد، کمک بیشتر لازم است، به خصوص اگر علائم تنگی کانال نخاعی بر عملکرد دست یا پا، راه رفتن یا کیفیت زندگی شما تأثیر میگذارند. افرادی که تنگی کانال نخاعی جدی دارند ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند.
متن انگلیسی
As was already established, there are differences in the overall prevalence. The clinical diagnostic criteria estimated the prevalence to be between 11% and 38% in the general population and asymptomatic individuals. The prevalence increases with age. It was previously thought to be more common in men, but it is now known to occur 3–5 times more frequently in women.
منبع نقل قولترجمه فارسی
معیارهای تشخیص بالینی، شیوع را بین ۱۱ تا ۳۸ درصد در جمعیت عمومی و افراد بدونعلامت تخمین زدهاند. شیوع با افزایش سن افزایش مییابد. قبلا تصور میشد که این بیماری در مردان شایعتر است، اما اکنون مشخص شده است که ۳ تا ۵ برابر بیشتر در زنان رخ میدهد.
چه چیزی باعث تنگی کانال نخاعی میشود؟
افزایش سن میتواند باعث تنگشدن تونل و کاهش فضای اطراف نخاع یا اعصاب گردد و در نتیجه علائم تنگی کانال نخاعی را ایجاد کند. سایر علل عبارتند از:
- آسیبدیدگی مانند ضربه و تصادف
- آرتریت روماتوئید
- برخی بیماریهای استخوانی
- تنگی کانال نخاعی مادرزادی
علل علائم تنگی کانال نخاعی عبارتند از
خار استخوانی
بیرونزدگی (فتق) دیسکهای بین مهرهای
ضخیمشدن رباطها
تومورها
آسیبهای نخاعی
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
علائم تنگی کانال نخاعی در زنان چیست؟
درد در ناحیه کمر و پاها
بیحسی و گزگز
ضعف عضلانی
علائم قفلشدگی
دشواری در تعادل و راه رفتن
علائم در ناحیه فوقانی بدن
علائم تنگی کانال نخاعی در مردان چیست؟
علائم مشابه زنان
شدت علائم ممکن است متفاوت باشد
علائم مربوط به فعالیتهای خاص
مشکلات جنسی
آیا تنگی کانال نخاعی در زنان و مردان متفاوت است؟
در صورت وجود علائم پایدار چه کار کنیم؟
شایع ترین علائم تنگی کانال نخاعی کمر کدامند؟
علائم تنگی کانال نخاعی کمری بیشتر پاها را تحت تأثیر قرار میدهد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد
- گرفتگی عضلات
- سنگینی و یا ضعف
- سوزن سوزن شدن
- بی حسی
این علائم تنگی کانال نخاعی معمولا با راه رفتن یا ایستادن بدتر میشوند و با نشستن یا خم شدن به جلو تسکین مییابند.
شایع ترین علائم تنگی کانال نخاعی گردنی چیست؟
علائم تنگی کانال نخاعی گردن بیشتر بر بازوها تاثیر میگذارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد
- سفتی
- ضعف
- سوزنسوزنشدن
- بیحسی
همچنین ممکن است سردرد نیز از علائم تنگی کانال نخاعی گردنی باشد.
بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی همچنین میتوانند درد کمر یا گردن داشته باشند. با این حال، در صورت عدم وجود علائم پا یا بازو، معمولا تصور نمیشود که درد کمر یا گردن ناشی از تنگی کانال باشد.
اغلب افراد هیچ علامتی را تجربه نمیکنند، اما در برخی موارد میتواند باعث تحریک این بافتها شود. با این حال، اعصاب میتوانند یاد بگیرند که با این تونل باریکتر کنار بیایند. توجه به این نکته مهم است که درد همیشه به معنای آسیبدیدن اعصاب نیست. درد همچنین میتواند تحت تاثیر هر چیزی باشد که بر سلامت عمومی تاثیر میگذارد، مانند خواب نامناسب، استرس و سلامت عاطفی.
تشخیص تنگی کانال نخاعی چگونه است؟
چه آزمایشهای تصویربرداری برای تشخیص تنگی کانال نخاعی انجام میشود؟
عکسبرداری با اشعه ایکس
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
توموگرافی کامپیوتری (CT Scan)
جراحیهایی که برای تسکین علائم تنگی کانال نخاعی بکار میرود
لامینکتومی
لامینوتومی
لامینوپلاستی
درمانهای غیر جراحی برای تسکین علائم تنگی کانال نخاعی
بسیاری از افراد میتوانند با علائم خود کنار بیایند، زیرا زمان میتواند به اعصاب اجازه دهد تا سازگار شوند. گزینههای مدیریتی بر اساس عوامل مختلفی از جمله علائم فرد، سلامت عمومی و ترجیح بیمار تعیین میشوند.
گزینههای درمانی عبارتند از:
ورزش
مدیریت سبک زندگی شامل
- فعال ماندن
- اصلاح فعالیتها و تکنیکهای گام برداشتن
- حفظ وزن سالم
- ترک سیگار
- مدیریت استرس و سلامت عاطفی
فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست میتواند تمریناتی را به شما آموزش دهد که ممکن است به موارد زیر کمک کند:
- افزایش قدرت و استقامت
- حفظ انعطافپذیری و پایداری ستون فقرات
- بهبود تعادل
اگر با انجام اقدامات فوقالذکر علائم بهبود نیافت، گزینههای دیگر عبارتند از:
- تزریق نخاعی
- جراحی نخاعی
- خدمات تخصصی درد
بهترین درمان خانگی برای علائم تنگی کانال نخاعی
مسکنها
کاهش وزن
ورزش
وسایل کمکی برای راه رفتن
عصا و واکر علاوه بر ایجاد ثبات، میتوانند با خمشدن به جلو هنگام راهرفتن به تسکین درد کمک کنند.
در ادامه به چند نکته مهم در رابطه با تسکین علائم تنگینخاعی در منزل میپردازیم:
- اگرچه راهرفتن میتواند ناراحتکننده باشد، اما تا زمانی که علائم قابلکنترل باشند، ادامه راهرفتن بیخطر است. پیادهروی منظم در فواصل کوتاه برای کمک به مدیریت علائم شما توصیه میشود.
- اگر علائم پای شما با خمشدن به جلو تسکین مییابد، ممکن است استراحت منظم هنگام راهرفتن برایتان مفید باشد. میتوانید نشستن یا تکیهدادن به دیوار را امتحان کنید.
- اگر در راهرفتن مشکل دارید، مشورت با پزشکان متخصص در مورد وسایل کمکی برای راهرفتن میتواند برایتان مفید باشد.
- مشکلات مرتبط با تنگی کانال نخاعی گاهی اوقات میتواند به این معنی باشد که شما نیاز به مرخصی از کار دارید. برای این منظور با پزشک مشورت کنید.
- قبل از بررسی بازگشت به کار، نیازی نیست که علائم شما از بین رفته باشد. ادامه کار یا بازگشت به کار در اسرع وقت به بهبودی شما کمک میکند. بازگشت تدریجی به فعالیتهای روزمره میتواند به تقویت قدرت و استقامت کمک کند.
بهترین دارو برای علائم تنگی کانال نخاعی
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد تشنج
داروهای مخدر
تزریق استروئید (کورتون)
بهترین حالت خواب برای تسکین علائم تنگی کانال نخاعی کمر
خوابیدن با کمردرد صرف نظر از علت آن دشوار است. ممکن است در طول شب حالت خواب خود را تغییر دهید.
بیایید نگاهی به بهترین حالت خواب برای تنگی کانال نخاعی بیندازیم:
خوابیدن به پشت
بهترین حالت برای خوابیدن با درد ناشی از کمردرد، خوابیدن به پشت است، به خصوص اگر تشک سفتی دارید که به شما پشتیبانی مناسبی میدهد.
اگر تشک نرمتری را ترجیح میدهید، بهتر است پاهای خود را بالا ببرید تا فشار روی ناحیه کمر کاهش یابد. وقتی به پشت میخوابید، باید تکیهگاه مناسبی برای سر و گردن خود داشته باشید.
اگر بیرونزدگی دیسک باعث کمردرد شما شده است، خوابیدن به پشت بهترین حالت خواب برای دیسک کمر است.
خوابیدن به پهلو
برخی از افراد در خوابیدن به پشت مشکل دارند و اگرچه میتوانید خودتان را برای این کار آموزش دهید، اما ممکن است دشوار باشد. اگر به دلیل سایر مشکلات سلامتی نمیتوانید به پشت بخوابید، سعی کنید حالت خواب خود را به پهلو تغییر دهید.
میتوانید از بالش برای تراز کردن شانهها و لگن خود استفاده کنید تا ستون فقرات شما پیچ نخورده یا خمیده نشود.
خوابیدن روی شکم
خوابیدن روی شکم معمولا فشار زیادی به کمر شما وارد میکند. و اگر بالش مناسبی نداشته باشید، گردن و شانههای خود را نیز میچرخانید تا بتوانید به درستی نفس بکشید.
انتخاب این حالت خوابیدن میتواند درد قابل توجهی ایجاد کند و به صورت کلی توصیه نمیگردد.
با این حال، گاهی اوقات اجتنابناپذیر است و چاره دیگری ندارید. در این صورت، یک بالش زیر ناحیه لگن خود قرار دهید تا فشار وارد شده به ستون فقرات را جبران کند.
نقش طب جایگزین در تسکین علائم تنگی کانال نخاعی
طب تلفیقی و درمانهای جایگزین ممکن است همراه با درمانهای مرسوم برای کمک به شما در مقابله با درد تنگی کانال نخاعی استفاده شوند. مثالها عبارتند از:
- ماساژ درمانی
- درمان کایروپراکتیک
- طب سوزنی
- آبدرمانی و ...
مقایسه روشهای درمانی بر اساس شدت علائم تنگی کانال نخاعی
| شدت تنگی | درمان جراحی | درمانهای غیرجراحی (محافظه کارانه) | توضیحات |
|---|---|---|---|
| خفیف | معمولاً نیاز به جراحی ندارد | داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs مانند ایبوپروفن) فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی تزریق استروئید اپیدورال کاهش وزن و اصلاح فعالیتها طب سوزنی یا ماساژ درمانی | در این مرحله، علائم معمولاً با درمانهای ساده کنترل میشوند. |
| متوسط | جراحیهای کمتهاجمی مانند لامینکتومی (برداشتن بخشی از مهره برای کاهش فشار) فورامینوتومی (گشاد کردن مسیر عصب) | ادامه درمانهای محافظهکارانه در صورت تأثیر استفاده از بریس (کمربند طبی) تزریق بیشتر استروئید | اگر علائم پیشرونده باشند یا به درمانهای غیرجراحی پاسخ ندهند، جراحی توصیه میشود. |
| شدید | جراحی باز مانند لامینکتومی گسترده فیوژن ستون فقرات (اسپاینال فیوژن) در صورت بیثباتی ستون فقرات جراحی با روشهای مدرن مانند دیسککتومی یا جایگزینی دیسک | در موارد شدید که علائم عصبی (مانند ضعف پاها یا اختلال در کنترل ادرار و مدفوع) وجود دارد، جراحی ضروری است. | در موارد شدید که علائم عصبی (مانند ضعف پاها یا اختلال در کنترل ادرار و مدفوع) وجود دارد، جراحی ضروری است. |
سناریوها
سناریوی ۱ : علائم خفیف تا متوسط (درمان محافظه کارانه)
بیمار ۵۸ ساله با درد کمر و انتشار به باسن و رانها که پس از راه رفتن یا ایستادن طولانی بدتر میشود. MRI تایید میکند که تنگی کانال نخاعی در سطح L4-L5 وجود دارد.
راهحلهای درمانی:
1. فیزیوتراپی: تمرینات تقویت عضلات مرکزی و کششی برای کاهش فشار روی عصب
2. داروها:
- داروهای NSAIDs (مثل ایبوپروفن) برای کاهش التهاب.
- گاباپنتین یا پرگابالین برای درد عصبی
3. تزریق استروئید اپیدورال: برای کاهش التهاب موقت
4. تغییر سبک زندگی: کاهش وزن، شنا و دوچرخه ثابت برای کاهش فشار روی ستون فقرات.
سناریوی ۲ : بیمار با علائم شدید و لنگش عصبی (Neurogenic Claudication)
بیمار ۷۲ ساله که پس از ۵ دقیقه راه رفتن دچار درد شدید پاها، ضعف و بیحسی میشود و باید بنشیند تا درد کاهش یابد. تصویربرداری تنگی شدید در ناحیه کمری را نشان میدهد.
راهحلهای درمانی:
1. درمانهای غیرجراحی:
- تزریق کورتیکواستروئید اپیدورال تحت هدایت فلوروسکوپی (منبع: Journal of Spine Surgery).
- استفاده از واکر یا عصا برای کاهش فشار هنگام راه رفتن.
2. جراحی:
- لامینکتومی: برداشتن قسمتی از مهره برای آزادسازی عصب (منبع: AAOS Guidelines).
- فیوژن ستون فقرات (Spinal Fusion): اگر بیثباتی مهرهها وجود داشته باشد (منبع: Mayo Clinic).
سناریوی ۳: تنگی کانال نخاعی گردنی (Cervical Spinal Stenosis)
بیمار ۶۵ ساله با درد گردن، گزگز دستها و ضعف در گرفتن اشیا. MRI تنگی در ناحیه C5-C6 را نشان میدهد.
راهحلهای درمانی:
1. گردنبند طبی (Cervical Collar): برای محدود کردن حرکت و کاهش فشار
2. فیزیوتراپی تخصصی گردن: تمرینات دامنه حرکتی و تقویتی.
3. جراحی در صورت پیشرفت علائم
سناریوی ۴: بیمار جوان با تنگی مادرزادی (توارثی)
بیمار ۴۰ ساله با سابقه خانوادگی تنگی کانال نخاعی و علائم زودرس کمردرد و درد سیاتیک.
راهحلهای درمانی:
1. پرهیز از فعالیتهای پر فشار (بلند کردن وزنه، دویدن).
2. تمرینات پیلاتس و یوگا برای انعطافپذیری ستون فقرات
3. نظارت منظم با MRI برای جلوگیری از پیشرفت سریع بیماری.
سناریوی ۵: تنگی کانال نخاعی همراه با پوکی استخوان
بیمار ۷۵ ساله با پوکی استخوان و تنگی کانال نخاعی که دردش با درمانهای معمول بهبود نمییابد.
راهحلهای درمانی:
1. درمان پوکی استخوان: بیسفسفوناتها (مثل آلندرونات) برای تقویت استخوانها
2. جراحی کمتهاجمی:
- ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی برای تثبیت مهرههای ضعیف شده.
- لامینکتومی با احتیاط بیشتر
جمعبندی
سوالات متداول
سوالات متداول
تنگی کانال نخاعی وضعیتی است که در آن فضای اطراف نخاع در ستون فقرات کاهش یافته و فشار بر نخاع و اعصاب نخاعی وارد میشود. این وضعیت میتواند باعث درد، بیحسی و ضعف در قسمتهای مختلف بدن شود.
علائم معمول شامل درد در پایین کمر، بیحسی یا خوابرفتگی در پاها، ضعف در پاها، و در موارد شدید، مشکلات تعادلی و کنترل ادرار و مدفوع میباشد.
علل شایع شامل پیری و تخریب دیسکها، آرتروز، رشد غیرطبیعی استخوانها، آسیبهای ستون فقرات و ناهنجاریهای مادرزادی میباشد.
تشخیص معمولا با معاینه فیزیکی، تصویربرداری مانند MRI یا CT اسکن و ارزیابی علائم بیمار انجام میشود.
درمان شامل فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب و درد، تزریق استروئید و در موارد شدید جراحی برای کاهش فشار بر نخاع میباشد.
بله، در بسیاری موارد با درمانهای غیرجراحی و در صورت نیاز با جراحی قابل کنترل است. میزان بهبود بستگی به شدت وضعیت و نوع درمان دارد.
در صورت عدم درمان، ممکن است علائم شدیدتر شده و باعث ناتوانی در حرکت و کنترل ادرار و مدفوع شود، بنابراین تشخیص زودهنگام و درمان مهم است.